Πρόσφατα, η διεθνής ΜΚΟ Compassion in World Farming, σε συνεργασία με τον Ευρωβουλευτή κ. Χρυσόγονο, διοργάνωσε έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο «Εξαγωγές ζώντων ζώων: το πιο βάναυσο εμπόριο της ΕΕ». Η έκθεση διήρκησε τέσσερις μέρες και παρουσίασε δυσάρεστες εικόνες και βίντεο αναδεικνύοντας τα ηθικά ζητήματα που εγείρονται σχετικά με την εξαγωγή ζώντων ζώων εκτός ΕΕ. Η παρουσίαση της σκληρής πραγματικότητας για τα εκατομμύρια ζώα από χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, που εξάγονται ζωντανά κάθε χρόνο και των απάνθρωπων συνθηκών σφαγής που αντιμετωπίζουν στο τέλος του ταξιδιού τους, είχε στόχο να προτρέψει τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στην Επιτροπή και τα Κράτη μέλη για να σταματήσει αυτό το εμπόριο.
Οι εξαγωγές ζώντων ζώων είναι σε αύξηση. Κατά τους πρώτους 8 μήνες του 2014, πάνω από 1.7 εκατομμύρια βοοειδή και πρόβατα εξήχθησαν ζωντανά από την ΕΕ προς τη μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Τουρκία. Οι έρευνες που διενεργούνται από τις οργανώσεις προστασίας των ζώων για τις συνθήκες σφαγής στην Τουρκία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα έχουν αναδείξει εξαιρετικά σκληρές πρακτικές. Τα ζώα σφάζονται από ανειδίκευτα άτομα με βίαιες μεθόδους, που τους προκαλούν έντονο πόνο και υποφέρουν έχοντας τις αισθήσεις τους για αρκετά λεπτά έως ότου τελικά επέλθει ο θάνατος. Τα βοοειδή δεμένα σε στύλους ή δέντρα και με ακινητοποιημένα τα πόδια τους αναγκάζονται να πέσουν στο έδαφος. Ακατάλληλα μαχαίρια χρησιμοποιούνται για να κόψουν το λαιμό των ζώων. Τα πρόβατα σέρνονται από τα πίσω πόδια, το τρίχωμα ή τα κέρατα τους στον τόπο της σφαγής και τα αναποδογυρίζουν απότομα ή τα ρίχνουν στις πλευρές τους για την κοπή του λαιμού. Τα βοοειδή χτυπιούνται επανειλημμένα στο κεφάλι με πόλους για να τα αναγκάσουν να πέσουν στο έδαφος. Σε άλλες περιπτώσεις, λόγω του κινδύνου για τους σφαγείς όταν βρίσκονται κοντά σε βοοειδή, μαχαιρώνουν τα ζώα από απόσταση στην περιοχή του λαιμού. Ακόμα και μετά από πολλαπλά μαχαιρώματα, τα ζώα στέκονται στα πόδια τους ενώ αιμορραγούν. Συχνά τα ζώα θανατώνονται εκτός σφαγείων όπου τραβιούνται βίαια από τα φορτηγά και σφάζονται στους δρόμους, στα πεζοδρόμια ή έξω από κρεοπωλεία.
Ενώ πολλά ζώα που στέλλονται σε Τρίτες χώρες για σφαγή αντιμετωπίζουν συχνά βίαιο θάνατο κατά παράβαση τόσο του δικαίου της ΕΕ και των διεθνών προτύπων του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (ΟΙΕ), άλλα στέλνονται για πάχυνση σε βρώμικους και περιορισμένους χώρους πριν καταλήξουν στα τοπικά σφαγεία ή σε ακατάλληλους χώρους σφαγής. Στην περίπτωσή τους, η ζωή τους παρατείνεται χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα υποφέρουν λιγότερο. Τα ζώα που στέλλονται για αναπαραγωγή μπορεί να καταλήξουν σε εκτροφεία που θα ήταν παράνομα στην ΕΕ και αυτά θα αντιμετωπίσουν τη σφαγή στο τέλος της σύντομης ζωής τους. Αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα των εξαγωγών ζώντων ζώων με τη μεταφορά να διαρκεί έως και 14 ημέρες σε συνθήκες εγκλεισμού, στα φορτηγά ή πλοία, χωρίς επαρκή ανάπαυση, τροφή ή νερό.
Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι: Γιατί διεξάγεται αυτό το εμπόριο; Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει καμία απάντηση που να δικαιολογεί αυτή την κατάσταση. μόλις φύγουν από την ΕΕ, τα ζώα δεν προστατεύονται πλέον από τη νομοθεσία για τη μεταφορά ή τις συνθήκες σφαγής της ΕΕ. Το εμπόριο αυτό αποτελεί παράβαση του άρθρου 13 της Συνθήκης της Λισαβόνας το οποίο απαιτεί από την ΕΕ και τα Κράτη μέλη να λαμβάνουν «πλήρως υπόψη τους τις απαιτήσεις καλής διαβίωσης των ζώων» κατά τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ.
Η ΕΕ έχει θέσει σε εφαρμογή μια σειρά νομοθετικών μέτρων με στόχο την προστασία της καλής διαβίωσης των ζώων. Εκπρόσωποι της ΕΕ έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι η σχετική νομοθεσία της ΕΕ είναι η καλύτερη στον κόσμο. Ωστόσο, παρά την τεράστια κακοποίηση που υφίστανται τα ζώα σε αυτό το εμπόριο, η Επιτροπή δεν το αποθαρρύνει. Αντίθετα, το εμπόριο βρίσκεται σε άνοδο και χωρίς μέτρα για να εξασφαλιστεί η ορθή μεταχείριση των ζώων της ΕΕ από τη στιγμή που βρίσκονται εκτός των συνόρων της. Είναι ειρωνικό για την ΕΕ να θεωρεί τα ζώα ως αισθανόμενα όντα, ενώ βρίσκονται στο έδαφός της, αλλά να τα εγκαταλείπει σε μια φοβερή κατάληξη όταν αυτά στέλλονται στο εξωτερικό.
Ευρωβουλευτές και οργανώσεις προστασίας των ζώων έχουν ενημερώσει την Επιτροπή πολλές φορές τα τελευταία χρόνια για τα πολύ σοβαρά προβλήματα κατά τη μεταφορά και τη σφαγή των ζώων που εξάγονται σε Τρίτες χώρες. Ωστόσο, δεν έχουν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Εναπόκειται στη νέα Επίτροπο Εμπορίου να αποδείξει ότι η ΕΕ υποστηρίζει τους δικούς της κανόνες και το σύστημα αξιών της. Ενώ η νομοθεσία για την καλή διαβίωση των ζώων διακυβεύεται σοβαρά, ακόμη και εντός των συνόρων της ΕΕ όπου η εφαρμογή της έχει αποδειχθεί μια μεγάλη πρόκληση, είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι υπάρχει σοβαρή κακομεταχείριση και κακοποίηση των ζώων εκτός της ΕΕ. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία δικαιολογία για τη συμμετοχή μας σε ένα εμπόριο που περιλαμβάνει τέτοια κακοποίηση. Η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την καλή διαβίωση των ζώων της και να θέσει τέλος σε αυτό το εμπόριο, αντικαθιστώντας το με τις εξαγωγές κρέατος. Αποτελεί προτεραιότητα και είναι ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί η βάναυση μεταχείριση, τουλάχιστον όσον αφορά τα συγκεκριμένα ζώα.
ΟΛΓΑ ΚΗΚΟΥ
Διευθύντρια Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Compassion in World Farming, Συντονίστρια για τα Δικαιώματα των Ζώων, Οικολόγοι Πράσινοι