(Συζήτηση 4-2-2014 στο Περιφερειακό Συμβούλιο)

ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Οι προτεραιότητες του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής που συζητάμε στο Περιφερειακό Συμβούλιο δεν είναι των επιστημόνων συντακτών του κειμένου, είναι των πολιτικών προϊσταμένων τους που θα περάσουν το νομοσχέδιο στη Βουλή. Το Ρυθμιστικό στις γενικές του κατευθύνσεις αποτελεί συγκεκριμένη πολιτική επιλογή και έτσι πρέπει να κριθεί. Άλλο Ρυθμιστικό θα φέρει μια παράταξη που είναι στην γραμμή του νεοφιλελευθερισμού και της βάρβαρης ανάπτυξης, άλλο εκείνη που πιστεύει στο συγκεντρωτισμό και άλλο η παράταξη που έχει ως προτεραιότητα την βιωσιμότητα, την αειφορία και την αποκέντρωση. Οι συγκεκριμένες θέσεις διακρίνουν τη δεξιά,την αριστερά και την οικολογία.

Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Στο συγκεκριμένο Σχέδιο Νόμου

1η παρατήρηση: Στο Περιφερειακό Συμβούλιο συζητήθηκε πριν δύο χρόνια το σχέδιο νόμου του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου που εισηγήθηκε ο τότε πρόεδρος του Οργανισμού καθηγητής ΕΜΠ. Γιάννης Πολύζος.

Δεν γνωρίζω τι άλλαξε μέσα στο λίγο αυτό χρόνο και χρειαζόμασταν άλλο σχέδιο;

Οι ουσιώδεις αλλαγές που έγιναν είναι σε βάρος του περιβάλλοντος και εν γένει της βιωσιμότητας.

Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας με αυτά που παρατηρεί είναι σαν να προτείνει το προηγούμενο σχέδιο.

2η παρατήρηση: Τίθεται χρονικός ορίζοντας το έτος 2021 ήτοι 7 χρόνια από σήμερα, πως εννοείται ένα Ρυθμιστικό Σχέδιο να βλέπει μόνο 7 χρόνια μπροστά; Το σωστό είναι να έχει ορίζοντα 30 ή και 50 χρόνια. Οι πόλεις δεν διαμορφώνονται σε 7 ή 10 χρόνια, πρέπει να υπάρχουν μακροπρόθεσμοι στόχοι και μεσοπρόθεσμοι.

3η παρατήρηση: Το σχέδιο νόμου αφαιρεί συγκεκριμένες κατευθυντήριες δεσμεύσεις που υπήρχαν και γίνεται ένα γενικόλογο κείμενο αρχών, δηλαδή κανονικό ευχολόγιο. «Αν είναι όλα άγραφα κάτι θα βγει» όπως λέει και το τραγούδι.

4η παρατήρηση: Στο κείμενο υπάρχουν πολλές αναφορές για αειφορία και βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ στο περιεχόμενο οι αλλαγές που έγιναν σε σχέση με την προηγούμενη πρόταση (Πολύζου) είναι σε αντίθετη κατεύθυνση από την αειφορία και την βιωσιμότητα.

Θα αναπτυχθούν αυτά τα σημεία στην συνέχεια ενώ αρκετά από αυτά έχει ήδη επισημάνει η εισήγηση της Υπηρεσίας που αναφέρει συγκεκριμένα:

• Στις μεταφορές «…Διακρίνεται έστω σταδιακή επιστροφή στην ξεπερασμένη πολιτική ανάπτυξης οδικών δικτύων…» όπως «η σήραγγα σύνδεσης παλαιού – νέου Αεροδρομίου, καθώς και η ζεύξη Περάματος – Σαλαμίνας…»
• Η χωροθέτηση πολυκαταστημάτων τύπου (Mall) στην περιφέρεια του αστικού χώρου της Αττικής δεν θεωρείται κατάλληλη, διότι αυξάνει το μήκος μετακινήσεων και την εξάρτηση από το Ι.Χ....».
• Αρκετές ακόμη παρατηρήσεις της υπηρεσίας και άλλες που θα παρατεθούν καθιστούν τις λέξεις του κειμένου για αειφορία και βιωσιμότητα χωρίς περιεχόμενο.

Οι συντάκτες της μελέτης και όσοι έδωσαν τις κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει «να σέβονται τις λέξεις» αειφορία και βιωσιμότητα.

Έτσι δεν πρέπει να μας συγκινούν οι φραστικές αναφορές που υπάρχουν στο κείμενο όπως: «…τη διαφύλαξη του εξωαστικού χώρου ως σημαντικού περιβαλλοντικού και παραγωγικού πόρου…» και «Αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή με πολιτικές που αρθρώνονται γύρω από την ανάσχεση κατανάλωση εδαφικών πόρων για δόμηση…».

Όταν αφαιρείται και το μικρό θετικό βήμα για κάποιο περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης του προηγούμενου σχεδίου ΡΣΑ που καταργούσε τις παρεκκλίσεις αρτιότητας σε οικόπεδα εκτός σχεδίου κάτω των τεσσάρων (4) στρεμμάτων. Θα συνεχίζει να υπάρχει η δυνατότητα σε εκτός σχεδίου δόμηση και με τις παρεκκλίσεις και θα οικοδομούνται οικόπεδα 750τ.μ. όταν έχουν πρόσοψη σε αναγνωρισμένους δρόμους. 

Β. ΕΚΤΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Την εκτίμηση ότι θα πρέπει να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση την έχουν όλοι οι υγιώς σκεπτόμενοι πολεοδόμοι και πολλοί υπουργοί είχαν δηλώσει ότι θα προωθήσουν με νόμο την κατάργηση (Βάσω Παπανδρέου, Σουφλιάς, Μπιρμπίλη και κάτι ανάλογο γράφτηκε και για τον σημερινό υπουργό ΥΠΕΚΑ κ. Μανιάτη).

Επομένως η επιβάρυνση στο Περιβάλλον και την οικονομία από την εκτός σχεδίου δόμηση έχει κατανοηθεί και από τις εκάστοτε ηγεσίες του Υπουργείου Χωροταξίας.

Τι λείπει;

Το ξεπέρασμα του πελατειακού συστήματος και του πολιτικού κόστους. Προφανώς σκέπτονται «ας αφήσουμε τα πράγματα να εξελίσσονται και ας το κάνουν κάποιοι άλλοι». Αυτό όμως γίνεται σε κάθε τομέα παιδεία, υγεία, ασφάλιση, οικονομία. Έτσι κατέστρεψαν την χώρα και τους πολίτες.

Το έγκλημα λοιπόν δεν είναι από αμέλεια ή άγνοια, ούτε υπάρχει το ακαταλόγιστο.

Το έγκλημα συντελείται με πλήρη συνείδηση του αποτελέσματος.

Το αποτέλεσμα είναι η διαρκής υποβάθμιση του περιβάλλοντος, της κοινωνίας, της βιώσιμης οικονομίας και βέβαια της αισθητικής του τοπίου. 

Ως παράταξη των Οικολόγων έχει τοποθετηθεί ότι το πιο βασικό μέτρο προστασίας της καλλιεργήσιμης γης στην Αττική είναι η απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης.

Τι χρειάζεται να κάνουμε: 

1. Να οριοθετήσουμε τις περιοχές όπου θα απαγορεύεται για πάντα κάθε είδους δόμηση, οι περιοχές αυτές να θεσμοθετηθούν με το ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ και να τροποποιηθούν τα υπάρχοντα ΓΠΣ και οι ΖΟΕ όπου υπάρχουν (στην Αττική έχουν θεσμοθετηθεί μόνο τρεις ΖΟΕ).

Να προβλέπεται άμεση προστασία από την δόμηση:

• Όπου υπάρχει γη που μπορεί να καλλιεργηθεί (γη παραγωγικότητας)
• Όπου υπάρχουν δάση.
• Όπου υπάρχουν περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (ποτάμια, ρέματα, λίμνες).
• Όπου υπάρχουν αρχαία μνημεία.

2. Να οριοθετηθούν συγκεκριμένες περιοχές και σε περιορισμένη κλίμακα που θα ενταχθούν σε σχέδιο πόλης. (κυρίως εκεί που ήδη υπάρχουν διαμορφωμένοι οικισμοί).

Να τολμήσουμε δηλαδή για τα αυτονόητα.

Να μην προσδιορίζεται η χάραξη της στρατηγικής επιβίωσης από το ψηφοθηρικό πελατειακό σύστημα που καταστρέφει την χώρα και καταδικάζει το μέλλον των επόμενων γενεών.

Γ. ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ

Μεγάλη ανησυχία προκαλεί το άρθρο 18. περί «Προστασίας του φυσικού χώρου και της βιοποικιλότητας και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή».

Φράσεις όπως «Δεν επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης των δασών και δασικών εκτάσεων, με εξαίρεση λόγους δημόσιας υγείας και δημόσιου συμφέροντος», «Οι κυρίαρχες χρήσεις (των ορεινών όγκων) είναι η αναψυχή, ο αθλητισμός και ο πολιτισμός», «δημιουργία υπερτοπικών πόλων αναψυχής (στους ορεινούς όγκους)» δημιουργούν εύλογες απορίες για το τι μέλλει γενέσθαι στα περιαστικά δάση (όσα έχουν απομείνει) και τους ορεινούς όγκους της Αττικής.

Ειδικά στο Παράρτημα αναφέρεται ότι οι ορεινοί όγκοι Υμηττού, Αιγάλεω – Ποικίλο Όρος – Λίμνη Ρειτών, Λαυρεωτικής, Δυτικής Αττικής και Βόρειας Αττικής «διαμορφώνονται σε πάρκα αναψυχής». Όλα τα βουνά «πάρκα αναψυχής»; Θα μείνει και κάτι ανέπαφο οικοσύστημα σε φυσική κατάσταση; 

Το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού – Αγίου Κοσμά αναφέρεται με έκταση 2000 στρ. ενώ όλοι ξέρουμε ότι στον διαγωνισμό ο Ανάδοχος δεν υποχρεώνεται πουθενά για δημιουργία ενός τέτοιου πάρκου με δημόσιο χαρακτήρα.

Το Μητροπολιτικό Πάρκο Φαληρικού Όρμου δεν προβλέπεται να έχει πράσινο αλλά «δραστηριότητες πολιτισμού, αναψυχής, αθλητισμού, εμπορίου, τουρισμού (μαρίνα, συνεδριακό κέντρο κ.λ.π.)».

Στο άρθρο 29 περί μεταφορών-μετακινήσεων νέοι αυτοκινητόδρομοι στο λεκανοπέδιο προωθούνται με τη γενική φράση» η περαιτέρω ανάπτυξη των Μέσων Σταθερής Τροχιάς στην Αττική, σε συνδυασμό με ένα ιεραρχημένο και προσαρμοσμένο στους στόχους του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού σχέδιο συμπλήρωσης του δικτύου των αυτοκινητοδρόμων».

Οι διευκρίνηση του άρθρου 29 δίδεται στο άρθρο 30.4.ζ. (Οργάνωση συστήματος μεταφορών), όπου μέσα από φράσεις όπως «να εξυπηρετούνται ταυτόχρονα οι στόχοι συμμετρικής κατανομής των μετακινήσεων στο αρτηριακό δίκτυο της πόλης, παράλληλα με την εξυπηρέτηση των πολεοδομικών στόχων αναδιάταξης του συστήματος εξυπηρέτησης των μετακινήσεων στην κεντρική περιοχή της προωθούνται ξανά οι αυτοκινητόδρομοι Υμηττού.

Σήραγγες, αυτοκινητόδρομοι, ζεύξη Σαλαμίνας- Περάματος κ.λ.π θα είναι η χαρά των μεγαλοεργολάβων αλλά προφανώς δεν είναι σωστή κατεύθυνση επενδύσεων αυτή την περίοδο της κρίσης.

Εμείς λέμε ΟΧΙ σε τέτοιες επιλογές.

Είναι λάθος από άποψη βιωσιμότητας η εξαγγελλόμενη προσπάθεια ανάσχεσης της πληθυσμιακής μείωσης σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής. Η πληθυσμιακή αποκέντρωση είναι ανάγκη για ακατάρρευστη κοινωνία και οικονομία. 

ΜΕΤΡΟ

Προβλέπεται μόνο ακτινωτή ανάπτυξη ενώ όπως έχουμε καταθέσει αναλυτική και τεκμηριωμένη πρόταση είναι αναγκαία μια περιμετρική δακτυλιοειδής γραμμή που θα συνδέει τα πιο κεντρικά σημεία των Δήμων – Κεντρικές Πλατείες για την απευθείας πρόσβαση πεζών στους σταθμούς ΜΕΤΡΟ. Δώσαμε και ενδεικτική χάραξη με την οποία μια σειρά περιμετρικών Δήμων όπως η Καλλιθέα, η Νέα Σμύρνη, η Καισαριανή, ο Χολαργός, η Αγία Παρασκευή, το Χαλάνδρι, η Ν. Φιλαδέλφεια, οι Άγιοι Ανάργυροι θα έχουν ΜΕΤΡΟ στα πιο κεντρικά και πυκνοδομημένα σημεία τους. 

Η περιμετρική γραμμή πρέπει να περιλαμβάνει στο ρυθμιστικό σχέδιο, έστω και εάν καθυστερήσει η κατασκευή της, η χάραξη της πρέπει να ληφθεί υπ΄ όψιν στη μελέτη και των άλλων προβλεπόμενων επεκτάσεων του ΜΕΤΡΟ γιατί θα συνδέεται με αυτές.

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

Επιτρέπεται η χωροθέτηση για μεγάλα εμπορικά κέντρα στην Αττική.

Η άποψη μας είναι ότι: Η βιώσιμη ανάπτυξη, η προστασία των μικρών και μεσαίων επαγγελματιών και η διατήρηση του κοινωνικού ιστού στις γειτονιές της Αθήνας και των προαστίων απαιτεί πλήρη απαγόρευση μεγάλων εμπορικών κέντρων στην Αττική. 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ προς το Περιφερειακό Συμβούλιο.

Α. Αυτό το ρυθμιστικό σχέδιο και η συγκεκριμένη ΣΜΠΕ (Στρατηγική Μελέτη περιβαλλοντικών επεκτάσεων) πρέπει να μην ψηφιστεί. Να επιστραφεί με τις παρατηρήσεις της Υπηρεσίας και εκείνες των συναδέλφων που είναι σε κατεύθυνση αειφορίας και βιωσιμότητας και εάν και εφ΄ όσον γίνουν δεκτές και ενσωματωθούν τότε να έρθει σε επόμενο Συμβούλιο και ψηφιστεί η ΣΜΠΕ.

Να γίνει σαφές ότι η Περιφέρεια αττικής δεν εκτελεί διαταγές της κεντρικής Κυβέρνησης. Έχει δική της άποψη και διεκδικεί την αρμοδιότητα για τα χωροταξικά και πολεοδομικά θέματα της Αττικής.

Β. Να παρθεί απόφαση ώστε ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ να μην καταργηθεί και να υπαχθεί στην εποπτεία της Περιφέρειας Αττικής.