Ο Lester Brown στα βιβλία του δίνει πολλά στοιχεία και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ζωή στον πλανήτη.

Ο συγγραφέας δεν δίνει όμως πολιτικές λύσεις.

Ζήτημα πρώτο:

ΗΘΙΚΗ

Η προστασία της ζωής στον πλανήτη και της επιβίωσης των επόμενων γενεών είναι βασικά θέμα ηθικής και θετικής λογικής σκέψης.

Ζούμε σε ένα σπάνιο πλανήτη, τον μοναδικό του όλου πλανητικού συστήματος, που έχει συνθήκες που επιτρέπουν την ύπαρξη ζωής.

Η αδιαφορία για την ανθρωπογενή καταστροφή του πλανήτη και της υπονόμευσης της ζωής των επόμενων γενεών (τα παιδιά μας, τα εγγόνια και τους απογόνους των εγγονιών μας), αλλά και των άλλων μορφών ζωής αποτελεί έγκλημα και θρησκειολογικά το βαρύτερο αμάρτημα.

Εάν αξιολογούσαμε τα αμαρτήματα, με ποιο θα το συγκρίναμε;

ΟΥ ΚΛΕΨΕΙΣ

ΟΥ ΨΕΥΔΟΜΑΡΤΥΡΗΣΕΙΣ

ΟΥ ΜΟΙΧΕΥΣΕΙΣ

Ή τις νηστείες και τις υποκριτικές προσευχές;

Ένα δεν ισχύει σήμερα ως ηθικό πρόταγμα: 

 «αυξάνεστε και πληθύνεστε και κατακυριεύσετε τη ΓΗ»

Ζήτημα δεύτερο:

Η ΠΙΘΑΝΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ

Είναι πλέον ορατό ότι βαίνουμε σε μεγάλο αδιέξοδο και γίνεται πιθανή μια γενική περιβαλλοντική και οικονομική κατάρρευση.

Τα όρια του πλανήτη είναι πεπερασμένα και η ανθρωπότητα καταναλώνει πολύ περισσότερα από αυτά που μπορεί να αποκαταστήσει ο πλανήτης. ( οικολογικό αποτύπωμα).

Ο υπερπληθυσμός και η συνεχής παγκόσμια αύξησή του.

Ο τρόπος παραγωγής (π.χ. εντατικές καλλιέργειες)

Το είδος των παραγόμενων προϊόντων (αγαθά μικρής διάρκειας, αγαθά μίας χρήσης, προϊόντα της εφήμερης μόδας κ.λ.π.).

Η σπατάλη ενέργειας και φυσικών πόρων γενικότερα.

Όλα αυτά που βλέπουμε και ο Lester Brown περιγράφει δείχνουν ότι τα σενάρια είναι δύο:

Α ΣΕΝΑΡΙΟ

Η σταδιακή κατάρρευση

• Υποβάθμιση περιβάλλοντος από άποψη βιοποικιλότητας.
• Μόλυνση πέρα από κάθε όριο σε αέρα, νερό και έδαφος.
• Μείωση παραγωγής τροφίμων.
• Πείνα – ασθένειες.
• Μεγάλα και ανεξέλεγκτα κύματα μετανάστευσης.
• Πόλεμοι.

Β ΣΕΝΑΡΙΟ

Η διόρθωση της πορείας με ριζικές αλλαγές στο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης.

Πολλές από τις συνέπειες ήδη δεν είναι αναστρέψιμες (όπως η κλιματική αλλαγή), όμως με την αλλαγή του μοντέλου μπορούμε να επιβραδύνουμε το φαινόμενο και να λάβουμε μέτρα προστασίας. 

Για να αλλάξει όμως η κατεύθυνση στην οικονομία και τις συμπεριφορές απαιτούνται:

Α. Δομικές αλλαγές στο κοινωνικό-οικονομικό σύστημα που διαμορφώθηκε ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες (από το 1970 και μετά).

Β. Αλλαγές στο σύστημα αξιών και την ατομική συμπεριφορά δηλαδή στον τρόπο που ζούμε και τα πρότυπα της κοινωνικής καταξίωσης.

Η καταξίωση του ατόμου προσδιορίζεται σήμερα σε μεγάλο βαθμό από τα υλικά αγαθά (το χρήμα και τα μέσα). Πολύ λιγότερο μετράει το ήθος, η μόρφωση, η εργατικότητα, η δημιουργικότητα κ.λ.π.

Ζήτημα τρίτο:

ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

Αλλαγές στους θεσμούς σε κάθε επίπεδο (Δήμο, Περιφέρεια και κεντρικό κράτος) αλλά και σε κάθε τομέα σχεδιασμού της οικονομίας, της παιδείας, της υγείας κ.λπ.

1. Πολεοδομία

Πεζόδρομοι, ποδηλατοδρόμοι, περιορισμός των μεγάλων εμπορικών κέντρων και απαγόρευση στην εκτός σχεδίου δόμηση κ.α.

2. Φορολογική νομοθεσία

Κατάργηση των τεχνασμάτων των πολυεθνικών με τις offshore εταιρείες και των φορολογικών παραδείσων του «μαύρου χρήματος».

Φόρος πολύ μεγαλύτερος στις χρηματιστηριακές συναλλαγές για αποτροπή του τζόγου και να υπάρχει το χρηματιστήριο με προϋποθέσεις μόνο για επενδύσεις.

Προϋποτίθεται ο αναδιανεμητικός ρόλος της φορολογίας για και η φορολογία της ρυπογόνας κατανάλωσης.

3. Μεταφορές

Το τραίνο είναι το φιλικότερο μαζικό μέσο μεταφοράς, και εν γένει τα μαζικά μέσα μεταφοράς, στην πόλη να έχει προτεραιότητα ο πεζός και το ποδήλατο ή μικρά μέσα μεταφοράς μικρής κατανάλωσης (π.χ. ηλεκτρικά μηχανάκια). 

4. Ενέργεια

Σταδιακή απεξάρτηση από τα καύσιμα (πετρέλαιο και λιγνίτη). Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

5. Κτίρια (το 40% της ενέργειας σπαταλάμε στα κτίρια).

Βιοκλιματικός σχεδιασμός και δόμηση.

• Μονώσεις αλλά και αξιοποίηση κατά περίπτωση της γεωθερμίας σε συνδυασμό με ηλιακά συστήματα (ηλιακοί θερμοσίφωνες φωτοβολταϊκά κ.λ.π.).
• Συστήματα αυτοματισμών και ρύθμισης της κατανάλωσης. 

6. Παραγωγική διαδικασία και τρόπος διανομής των προϊόντων:

Αλλαγές σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο που θα περιλαμβάνει οικολογικές προδιαγραφές και στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και στο τρόπο λειτουργίας και παραγωγής και στις μεταφορές των ανθρώπων και προϊόντων. 

Βιομηχανία- βιοτεχνία

- Αγαθά μεγάλης διάρκειας και επισκευάσιμα: π.χ. Αυτοκίνητα, ρούχα κ.λ.π., 

Αγροτική παραγωγή

Τρόπος άρδευσης, τρόπος χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.

Αειφορική διαχείριση της καλλιεργήσιμης γης

- Όχι μονοκαλλιέργειες

Αλιεία

Μεταφορές προϊόντων και ανθρώπων

7. Τεχνολογία, επιστήμη, ρομποτική (αυτοματισμοί)

- Αξιοποίηση για την βιωσιμότητα ή για την μείωση της εργασίας και αύξηση των κερδών;

Ερωτήματα:

Ερώτημα 1.

Είναι δυνατή η αλλαγή κατεύθυνσης στα πλαίσια αυτού του συστήματος;

Απάντηση

Η οικονομία των επιθετικών κεφαλαίων «hedge funds» και των χρηματοπιστωτικών κερδοσκοπικών παιχνιδιών οδηγεί στην αποψίλωση του πλανήτη.

Το χρηματοοικονομικό μοντέλο του διαρκούς δανεισμού ιδιωτών και κρατών από τις τράπεζες με χρήμα άϋλο, εντείνει την χωρίς προσανατολισμό παραγωγή άχρηστων προϊόντων και κατευθύνει σε εφήμερο καταναλωτισμό (όπλα, γιότ, πισίνες κ.α.).

«Η οικολογική κρίση , είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της κρίσης του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος, που διαμορφώνεται από την ανεξέλεγκτη αγορά και τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις των μεγάλων παικτών της παγκόσμιας οικονομίας. Πολυεθνικές εταιρίες ‘ΜΑΜΟΥΘ|», πολυεθνικά επιθετικά κεφάλαια που ελέγχουν πολιτικούς και διαμορφώνουν παγκόσμιους θεσμούς – «μη θεσμούς» για την ασυδοσία τους όπως: Φορολογικούς παραδείσους, Off shore εταιρείες που γνωρίσαμε με τους ντόπιους κλέφτες του δημόσιου χρήματος.

Ερώτημα 2.

Μπορεί να αλλάξει η ατομική συμπεριφορά του κάθε πολίτη, όταν η ενημέρωση, ακόμη και η τέχνη είναι στα χέρια των πολυεθνικών που διαμορφώνουν το μοντέλο της κοινωνικής καταξίωσης στα μέτρα του καταναλωτισμού που τους βολεύει. Η διαφήμιση που εκμαυλίζει (με προκλητικά καταναλωτικά αγαθά, ακριβά ρούχα, μόδα αλλά και κάρτες δανεισμού κ.α.).

Απάντηση:

Η παιδεία και η αλλαγή των θεσμών μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.

Η συμμετοχή των πολιτών σ’ αυτή την διαδικασία είναι αναγκαία προϋπόθεση. 

Δεν υπάρχει άλλος δρόμος οι πολίτες να πάρουμε θέση ευθύνης.

Ερώτημα 3.

Μπορεί να αλλάξει η πολιτική και το πολιτικό σύστημα όταν η εξάρτηση από το διεθνές και ντόπιο κατεστημένο είναι τόσο πολύ μεγάλη;

Απάντηση:

Είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο. 

Απαιτείται τοπική δράση, παράλληλα με διεθνικές και παγκόσμιες ενώσεις και κινήματα.

Κεντρική κατεύθυνση θα πρέπει να αποτελέσει η παρέμβαση των πολιτών ενάντια στο σάπιο πελατειακό, πολιτικό σύστημα που γνωρίσαμε.

Με προτάσεις για διαφάνεια, αξιοκρατία, με θεσμούς ενάντια στη διαφθορά.

Με παρεμβάσεις για τα καρτέλ που εγκλωβίζουν παραγωγούς-εμπόρους και καταναλωτές.

Με την προβολή προτάσεων για την δημοκρατία και την συμμετοχή των πολιτών»

Η οικονομία της Ελλάδας είχε και έχει έναν ανορθολογισμό χωρίς κανένα σχεδιασμό βιωσιμότητας.

• Διογκωμένο οικοδομικό τομέα ως (% ΑΕΠ) και τώρα το ακριβώς αντίστροφο. Τώρα μηδενίστηκε σχεδόν ο κατασκευαστικός κλάδος με συνέπεια την απαξίωση κεφαλαίων, μηχανημάτων και εξειδικευμένου ανθρώπινου τεχνικού δυναμικού. 
• Δυσανάλογα μεγάλο όγκο εμπορίου και υπηρεσιών και πολύ παρασιτισμό.

Μαραζωμένη η αγροτική και σχεδόν διαλυμένη η βιομηχανική παραγωγή.

Αυτά τα ανισόρροπα συστήματα καταρρέουν και οικονομικά και περιβαλλοντικά.

Η επιβίωση απαιτεί:

Την ποιοτική-αειφόρο και όχι την άναρχη ποσοτική ανάπτυξη. 

Τούτο σημαίνει αλλαγή προσανατολισμού σε επενδύσεις και εργασία :

• Οικονομία ενέργειας σε κτίρια, πολεοδομικούς σχεδιασμούς, μεταφορές κ.α.
• Προληπτική ιατρική, καλύτερα νοσοκομεία, καλύτερα προϊόντα διατροφής.
• Μηδενικά απορρίμματα (μέσω επανάχρησης, διαλογής, ανακύκλωσης) και παραγωγή προϊόντων μεγάλης διάρκειας. 
• Καθαρό νερό, καθαρά ποτάμια, καθαρές θάλασσες.
• Καθαρό αέρα στις πόλεις
• Έλεγχο στους από ηλεκτρονικές ακτινοβολίες.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ είναι: 

• Η αποκέντρωση,
• Η αυτάρκεια των περιοχών και
• Η αειφορία. 

Υπέρβαση του μοντέλου της ανάπτυξης μέσω των πολυεθνικών επιχειρήσεων αλλά οικονομία και απασχόληση με προώθηση νέου τύπου Κοινωνικών ή συνεταιριστικών επιχειρήσεων και παράλληλη στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Να περάσουμε από την οικονομία της ποσότητας στην οικονομία της ποιότητας.