Η  ανθεκτικότητα είναι το ζητούμενο.

Για ένα διαφορετικό σχέδιο ανασυγκρότησης.

Του Γιώργου Δημαρά.

Η πανδημία  του κορωνοϊού ανέδειξε τις σοβαρές  αδυναμίες  που  κάνουν τη χώρα μας ευάλωτη και οι οποίες   οφείλονται σε λανθασμένες πολιτικές  πολλών δεκαετιών. Οι κρίσεις μας βρίσκουν ανέτοιμους να αντιμετωπίζουμε έκτακτες καταστάσεις, με συνέπεια να κινδυνεύουν  με  κατάρρευση ολόκληροι τομείς  της οικονομίας.  Εκεί κυρίως που θα κριθεί η κυβερνητική πολιτική είναι εάν θα τολμήσει αλλαγές με προοπτική  ενίσχυσης της ανθεκτικότητας της  κοινωνίας και της οικονομίας. Αυτό είναι το δύσκολο γιατί θέλει υπερβάσεις παγιωμένων αντιλήψεων στο πολιτικό σύστημα και κυρίως στη δεξιά.

 Τι έγινε τις  δεκαετίες στις οποίες κυριάρχησε  ο  καταναλωτισμός και η επιδίωξη μιας  ποσοτικής αλλά όχι ποιοτικής ανάπτυξης, που δεν οδηγούσε σε βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα.

 Αυξήθηκε το  ΑΕΠ  από το έτος  1995 έως 2008 κατά 149 δις, ήτοι από 93 δις σε 13 χρόνια έγινε 242 δις. Μετά την αλματώδη αύξηση  του ΑΕΠ αντί να έχουμε πιο ισχυρή οικονομία είχαμε πτώχευση και κατάρρευση. Το μέσο καταναλωτικό επίπεδο αυξήθηκε σε μεγάλο ποσοστό, ενώ  στο ίδιο χρονικό διάστημα ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού  ήταν στην ανεργία και την εξαθλίωση. Είχαμε μεγάλη  αύξηση ΑΕΠ αλλά όχι βιώσιμη οικονομία.   Η σύνθεση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ)    είναι  περίπου 82% υπηρεσίες, αγροτική παραγωγή 4% και ο δευτερογενής τομέας  περίπου 14%.

Η οικονομία που οικοδομήθηκε ήταν  μη βιώσιμη και μη ανθεκτική στις κρίσεις. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ ήταν  ανάπτυξη της κατανάλωσης με δανεικά και βασίστηκε κυρίως  στην «μονοκαλλιέργεια» του  τουρισμού. Αυτό πρέπει να αλλάξει, τα έσοδα από τον τουρισμό (συγκριτικό πλεονέκτημα) να τροφοδοτούν την αγροτική παραγωγή, νερά, ενέργεια από ΑΠΕ κ.λ.π. Κανένα νησί να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τον τουρισμό.

 Η αντιμετώπιση της νέας κρίσης, θα χρειαστεί άλλη λογική, ένα διαφορετικό  παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο.

 Υπάρχουν προτεραιότητες που δεν χωράνε συζήτηση.  Νερό ,  τροφή, υγεία, στέγη, εργασία και  περιβάλλον είναι τα βασικά.

Στήριξη των φτωχών και ευάλωτων πολιτών παράλληλα με την οικοδόμηση βιώσιμης οικονομίας και κοινωνίας.

 Στήριξη των επιχειρήσεωνκαι κυρίως στον τομέα της παραγωγής τροφίμων  και  άλλων βασικών αγαθών ,  ώστε να μην κλείσει καμία τέτοια επιχείρηση.

Πέρα από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, πρέπει να ληφθούν  κατά προτεραιότητα  οικονομικά μέτρα που θα αυξήσουν  την αγροτική παραγωγή τα επόμενα χρόνια ώστε  η χώρα  να είναι σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης στα τρόφιμα  και να  έχει καθαρά πλεονασματικό  ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών στα αγροτικά προϊόντα.  Για να γίνει τούτο θα πρέπει να αλλάξει και η φορολογική πολιτική, ήτοι μικρός φόρος  στην αγροτιά, π.χ. κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στα χωριά κάτω από 3.000 κατοίκους για τους μόνιμους κατοίκους.  Αντίστοιχη  αύξηση των φόρων  στα είδη πολυτελείας, στα μεγάλα κέρδη και σε ότι ρυπαίνει το περιβάλλον. 

Σε λογική αναπροσανατολισμού της οικονομίας και των δομών της κοινωνίας θα πρέπει να  είναι  και η διάθεση των  εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων . Επιδοτήσεις σε τομείς της παραγωγής και της υγείας των πολιτών. Να προστατεύσουμε τα βασικά αγαθά, που ακόμα διαθέτει η χώρα, όπως τα καθαρά νερά για την ύδρευση των πόλεων ( μην γίνουμε Κωνσταντινούπολη  και πίνουμε νερό από υδροφόρες). Να σταματήσει η αλόγιστη άντληση από τους υδροφόρους ορίζοντες χωρίς  μέτρο.

 Στις προτεραιότητες βιωσιμότητας θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν και τα προγράμματα της  εκπαίδευσης.  Να έχουμε εκπαίδευση της αειφορίας, της  προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων. Παιδεία  που θα διαμορφώνει πολίτες που δεν θα κυνηγούν την εφήμερη κατανάλωση ή την επίδειξη, αλλά θα συνειδητοποιούν  την αξία και την ομορφιά της ζωής σε αρμονία με τη φύση και την κοινωνία.  Ο νέος άνθρωπος από μικρός  να μάθει στην ομαδικότητα, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη και να ξεχωρίσει το ουσιώδες από το επουσιώδες. 

Αυτή η κρίση δεν θα είναι η τελευταία, τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται από την κλιματική αλλαγή και την ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού του Πλανήτη θα φέρουν πολλές κρίσεις. Πρέπει να αλλάξουμε πολλά για να επιβιώσουμε. Τα κράτη, η ΕΕ και η ανθρωπότητα χρειάζεται ένα στρατηγικό σχέδιο επιβίωσης και ουσιαστικής ευημερίας. Τα οικολογικά, πράσινα κόμματα από δεκαετίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προτείνουν λύσεις, ας τις προσέξουμε.

Γιώργος Δημαράς

 τέως  βουλευτής και υφυπουργός ΥΠΕΝ

Μέλος Π.Σ. ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ