Πρώτη Ομιλία

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σήμερα συζητάμε και ψηφίζουμε στην Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο νόμου για την τροποποίηση του ν. 2939/2001 για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, την προσαρμογή στην Οδηγία 2015/720/ΕΕ, τη ρύθμιση θεμάτων του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης και άλλες διατάξεις, την αναθεώρηση δηλαδή του νομικού πλαισίου για διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση, την οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων. Πρόκειται για ένα θέμα με διαστάσεις που αφορούν ολόκληρο τον πλανήτη και όχι μόνο τη χώρα μας.

Το καμπανάκι του κινδύνου για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα κρούουν πολλοί επιστήμονες και ο ίδιος ο ΟΗΕ. Ο γνωστός επιστήμονας Λέστερ Μπράουν έγραψε μια σειρά βιβλία και στο τελευταίο, που έχει μεταφραστεί και στην Ελλάδα, «Ο πλανήτης στα όριά του» προτείνει ένα σχέδιο σωτηρίας του πλανήτη με δραστικά μέτρα και αλλαγές.

Ο δικός μας οικονομολόγος και Πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου κ. Θεόδωρος Λιανός στο βιβλίο «Ευημερία χωρίς ανάπτυξη» μιλάει, επίσης, για το αδιέξοδο του τρόπου ζωής και την απερισκεψία του σύγχρονου ανθρώπου.

Ο δημοσιογράφος Χερβέ Κεμπφ πάνω από είκοσι χρόνια γράφει για το περιβάλλον και την οικολογία. Στο βιβλίο του «Πώς οι πλούσιοι καταστρέφουν τον πλανήτη» περιγράφει τα αδιέξοδα. Θα αναφέρω δύο αποσπάσματα από το βιβλίο του δημοσιογράφου Χερβέ Κεμπφ: «Η καταστροφή προέρχεται από ένα σύστημα καθοδηγούμενο από το κυρίαρχο στρώμα, το οποίο σήμερα δεν διαθέτει άλλη κινητήρια δύναμη από την απληστία». Και συνεχίζει «Οι άνθρωποι θέλουν να ανέλθουν στην κοινωνική ιεραρχία μιμούμενοι τον τρόπο κατανάλωσης της ανώτερης τάξης. Η τάξη αυτή μεταδίδει σε όλη την κοινωνία τη δική της ιδεολογία του υπερκαταναλωτισμού».

Δεν μίλησα για γραπτά του Μάρεϊ Μπούκτσιν. Μίλησα για επιστήμονες του συστήματος που προειδοποιούν για τον μεγάλο κίνδυνο, την πιθανή κατάρρευση. Να πω όμως και κάτι από τον Μάρεϊ Μπούκτσιν για να ικανοποιήσω τον φίλο μου εισηγητή του ΚΚΕ. Έλεγε, λοιπόν, ο Μάρεϊ Μπούκτσιν ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί να γίνει οικολογικό ή μάλλον μπορεί να γίνει οικολογικό όσο ένας σαρκοβόρος κροκόδειλος μπορεί να τρώει χόρτα ή όσο ένα λιοντάρι μπορεί να ζει ειρηνικά με τα πρόβατα.

Στη σημερινή εισήγηση, θα επαναλάβω μερικά στοιχεία που ανέφερα στις συνεδριάσεις της Επιτροπής για την κατάσταση στον πλανήτη και στη χώρα μας, κυρίως, για την ενημέρωση των πολιτών. Η ζωή στον πλανήτη βρίσκεται σε μια επικίνδυνη καμπή και δύο είναι οι βασικοί παράγοντες: Ο ένας είναι η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και ο δεύτερος είναι ο καταναλωτισμός με σπατάλη των φυσικών πόρων και γενικά ο άκρατος ανταγωνισμός για τα κέρδη, που συνδέεται με πολέμους και τεράστιες δαπάνες εξοπλισμών. Ρόλο παίζουν και οι εθνικισμοί που υποθάλπουν αυτά τα φαινόμενα και αρκετές φορές είναι υποκινούμενοι.

Ο πλανήτης τον χρόνο της επανάστασης του 1821 είχε πληθυσμό περίπου 1 δις, το έτος 1950 περίπου 2,5 δις, ενώ τώρα έχει πληθυσμό 7,4 δις. Στα χρόνια τα δικά μας τριπλασιάστηκε ο πληθυσμός του πλανήτη. Τώρα αυξάνεται κατά ένα δισεκατομμύριο κάθε δωδεκάμισι με δεκατρία χρόνια. Παράλληλα, αυξήθηκε η μέση κατανάλωση σε κάθε επίπεδο, υλικά, ξύλο, μέταλλα, πετρέλαιο, τρόφιμα, νερό και βέβαια αύξηση κατανάλωσης σε όλα τα είδη της ενέργειας.

Το παγκόσμιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 1970 ήταν περίπου 4.700 δολάρια και το 2015 έγινε περίπου 7.000 δολάρια, ενώ στην Ελλάδα 18.000 δολάρια. Στη χώρα μας σπαταλάμε αλόγιστα τους φυσικούς πόρους. Τα νερά άρδευσης σε πολλές περιοχές, παραδείγματος χάριν στη Θεσσαλία, έχουν αντληθεί και αντλούνται χωρίς λογική και μέτρο. Οι υδροφόροι ορίζοντες πέφτουν σε πολύ χαμηλές στάθμες με επικίνδυνες συνέπειες. Τα εδάφη μας χάνουν την παραγωγική τους ικανότητα με τον χρόνο. Οι λίμνες, οι θάλασσες και τα ποτάμια ρυπαίνονται και χάνουν τα αποθέματα ψαριών, τα αποθέματα λιγνίτη και άλλων ορυκτών, πεπερασμένοι πόροι, λιγοστεύουν και σε λίγες δεκαετίες εξαντλούνται.

Τα προβλήματα, όμως, σήμερα ξεπερνούν τα κρατικά σύνορα. Οι κλιματικές αλλαγές, η μείωση των ιχθυοαποθεμάτων, η μείωση της απόδοσης των ενεργειών, αφορούν όλους τους ανθρώπους του πλανήτη.

Στην Ελλάδα εισάγουμε σιτάρι, με αποτέλεσμα να μας ενδιαφέρει τι γίνεται στις περιοχές που παράγεται. Ακόμα και το πετρέλαιο που με την καύση του καταστρέφει το κλίμα είναι πεπερασμένος πόρος και το χρειάζεται η ανθρωπότητα, όχι για να το κάψει, αλλά και για άλλες χρήσεις.

Είναι μελετημένο ότι με το μοντέλο παραγωγής, κατανάλωσης, αλλά και διαχείρισης των φυσικών πόρων που έχουμε υπονομεύουμε τη ζωή των επόμενων γενεών. Υπονομεύουμε τη ζωή των ανθρώπων, αλλά και γενικά τη ζωή των άλλων όντων στον πλανήτη. Η αλλαγή στάσης ζωής και προτεραιοτήτων είναι θέμα ηθικής, είναι θέμα ποιότητας ζωής, αλλά και θέμα βιώσιμης οικονομίας.

Σήμερα είναι αναγκαίο, όσο ποτέ άλλοτε, να διαμορφωθεί ένα παγκόσμιο σχέδιο επιβίωσης. Το σχέδιο αυτό πρέπει να εξειδικεύεται σε κάθε ενότητα κρατών, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, και σε κάθε χώρα, κάτι ανάλογο με τους στόχους περιορισμού των αερίων του θερμοκηπίου. Το θέμα είναι τέτοιο που δεν πρέπει να περιορίζεται στις κλιματικές αλλαγές, αλλά στον τρόπο παραγωγής και προστασίας της φύσης, στην αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου και την ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων.

Στον ανταγωνισμό για μεγάλα κέρδη των πολυεθνικών επιχειρήσεων δεν χωράει τέτοιος σχεδιασμός. Αυτό το σχέδιο δεν μπορούν να το κάνουν οι αγορές. Θα το κάνουν οι κοινωνίες, εκείνες οι κυβερνήσεις που το κατανοούν και νοιάζονται για όλους τους ανθρώπους και όχι για τα κέρδη των πολυεθνικών.

Στη χώρα μας η κυβερνητική Πλειοψηφία περιλαμβάνει έμμεσα και τους Οικολόγους Πράσινους που συνεισφέρουν σε αυτήν την κατεύθυνση.

Στην Ελλάδα μείναμε πίσω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους περισσότερους δείκτες ορθής διαχείρισης. Ειδικά στην ανακύκλωση τα ποσοστά είναι απογοητευτικά. Το μεγαλύτερο μέρος των δημοτικών αποβλήτων της Ελλάδας καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής σε ποσοστό 81% με 83%. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ποσοστό είναι 31% κατά μέσο όρο. Σε μερικές χώρες αυτό που καταλήγει στους χώρους ταφής είναι κάτω από 10%.

Στην Ελλάδα ανακυκλώνεται μόλις το 16%, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανακυκλώνεται το 27%, λιπασματοποιείται, μέσω κομποστοποίησης κ.λπ., μόνο το 3%, ενώ το ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 15%. Είμαστε στους τελευταίους της Ευρώπης όσον αφορά την ανακύκλωση και επανάχρηση. Αυτό τα λέει όλα για την πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων και των περιφερειών, γιατί οι περιφέρειες έχουν σπουδαίο ρόλο σε αυτά τα ζητήματα.

Για παράδειγμα, ο σχεδιασμός στην Περιφέρεια Αττικής των μεγάλων εργοστασίων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, με εγγύηση προσκόμισης τεράστιων ποσοτήτων σύμμεικτων απορριμμάτων, αναιρούσε την ίδια την ανακύκλωση. Όταν υπόσχεσαι ότι θα πας τόσα πολλά, σχεδόν όσα παράγονται, τότε δεν έχει χώρο η ανακύκλωση.

Όσον αφορά την περιορισμένη έκταση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αλλά και τον ρόλο των μέσων μαζικής ενημέρωσης και γενικά την ελλιπή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πολίτη, είμαστε πίσω. Πρέπει να επιταχύνουμε τις διαδικασίες εξοικονόμησης και ορθής διαχείρισης των φυσικών πόρων. Πρέπει να περάσουμε στη λογική της αειφορίας. Η κυκλική οικονομία είναι βασικός συντελεστής για τη βιώσιμη οικονομία που όλοι συζητάμε, αλλά δεν την κάνουμε.

Να κάνω μια παρατήρηση για την τοποθέτηση του συναδέλφου του ΚΚΕ, που δεν ψηφίζει και το νομοσχέδιο. Συμφωνώ με την εκτίμησης καταρχάς ότι το σύστημα δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Αυτό, όμως, διαφέρει από την άρνηση της προσπάθειας να οργανωθούν εναλλακτικές μορφές οικονομικής οργάνωσης. Όταν είναι πιο συλλογικές και πιο ήπιες αυτές οι οργανώσεις, είναι σίγουρα πιο καλές από τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Αυτό έχει επιληφθεί η κοινωνική οικονομία σε πολλές χώρες με ποσοστό 10% του ΑΕΠ.

Επίσης, γιατί να καταδικάζουμε την κυκλική οικονομία; Δεν πρέπει να σώσουμε ό,τι σώζεται εδώ και τώρα, στις συνθήκες που ζούμε; Κυκλική οικονομία δεν πρέπει να έχει και ο Σοσιαλισμός; Εκτιμώ ότι έχουν όλοι οι πολίτες όφελος και η λαϊκή οικογένεια να οικοδομήσουμε την κυκλική οικονομία, να μην πετάμε τίποτα. Αυτός είναι ο στόχος. Να αναπτύσσουμε το μέταλλο, το γυαλί, το χαρτί και άλλα υλικά. Το γυαλί, το μπουκάλι της μπύρας, δεν είναι σκουπίδι. Σκουπίδι γίνεται όταν το βάζουμε μαζί με τις φλούδες και με τα υπολείμματα των φαγητών.

Τα οργανικά απόβλητα με τη διαδικασία της κομποστοποίησης να γίνονται λίπασμα. Τα κλαδέματα να μην καίγονται στα χωράφια, να επιστρέφουν στη γη με την κομποστοποίηση σαν λίπασμα ή τουλάχιστον να αξιοποιούνται ενεργειακά. Αυτή είναι η λογική της οικολογίας και της αειφορίας. Αυτή είναι η λογική της επιβίωσής μας.

Επομένως, το θέμα «ανακύκλωση» έχει διαστάσεις περιβαλλοντικές, αισθητικές, ηθικές και οικονομικές. Με αυτό το σκεπτικό, λοιπόν, συζητάμε και το συγκεκριμένο νομοσχέδιο.

Οι προτεραιότητες είναι: Πρώτον, η πρόληψη. Να μην έχουμε παραγωγή αγαθών μιας χρήσης και υλικών που δεν διασπώνται. Δεύτερον, η επανάχρηση των υλικών. Τρίτη προτεραιότητα είναι η ανάκτηση πρώτων υλών μέσω ανακύκλωσης σε τέσσερα τουλάχιστον ρεύματα. Τέταρτον, η άλλου είδους ανάκτηση αφού έχουν εξαντληθεί τα προηγούμενα στάδια, δηλαδή καλή διαχείριση των σύμμεικτων απορριμμάτων.

Με το νομοσχέδιο τροποποιείται το βασικό θεσμικό πλαίσιο για την οργάνωση της διαλογής στην πηγή και της ανακύκλωσης στη χώρα, δηλαδή ο ν.2939/2001.

Η αναγκαιότητα του νομοσχεδίου είναι η εξής. Με την ανακύκλωση εξοικονομούνται πολύτιμες πρώτες ύλες που διαφορετικά εισάγονται και συχνά με μεγάλο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος.

Η ανακύκλωση απαιτεί, πρώτον, την ευθύνη του παραγωγού για τα προϊόντα που παράγει και δεύτερον, την υπευθυνότητα του ίδιου του πολίτη για το διαχωρισμό των αποβλήτων και την παράδοσή τους στους αντίστοιχους κάδους - αποδέκτες.

Τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, τα λεγόμενα ΣΕΔ, στην Ελλάδα με βάση και τις ευρωπαϊκές οδηγίες βασίζονται στον ν.2939 και στην Αρχή της Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού. Με βάση την αρχή αυτή χρησιμοποιούνται οικονομικά κίνητρα, ώστε να ενθαρρύνονται οι παραγωγοί να σχεδιάζουν πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα. Οι παραγωγοί καθίστανται υπεύθυνοι για το κόστος διαχείρισης των προϊόντων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, όταν δηλαδή τα προϊόντα αυτά καταστούν απόβλητα.

Όλοι οι διαχειριστές, παραγωγοί και εισαγωγείς, είναι υποχρεωμένοι είτε να οργανώσουν είτε να συμμετέχουν σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, ΣΕΔ. Τα συστήματα ΣΕΔ μπορεί να είναι ατομικά ή συλλογικά και αξιολογούνται, εγκρίνονται και ελέγχονται από τον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης, τον ονομαζόμενο ΕΟΑΝ.

Σήμερα, στην Ελλάδα υπάρχουν είκοσι τρία εγκεκριμένα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης που καλύπτουν τις συσκευασίες, τις μπαταρίες, τους συσσωρευτές, τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, τα μεταχειρισμένα ελαστικά, τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων, τα οχήματα τέλους κύκλου ζωής, τα αυτοκίνητα και τα απόβλητα των εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων.

Ο προηγούμενος νόμος δεν εξασφάλιζε την καλή ποιότητα ανακυκλώσιμων υλικών που χρειάζεται για να τροφοδοτήσει την επιχειρηματικότητα στον τομέα της ανακύκλωσης, αλλά και την επανάχρηση. Παράλληλα, υπήρξε σοβαρή απουσία εργαλείων καταγραφής για την παραγωγή ασφαλών στοιχείων για την ανακύκλωση.

Παρατηρήθηκε υπέρμετρη συσσώρευση οικονομικών πόρων στα αποθεματικά των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης. Αναπτύχθηκαν ακόμα φαινόμενα μη εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς στον χώρο της ανακύκλωσης, παραοικονομία και αθέμιτος ανταγωνισμός.

Τέλος, ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης, ο ΕΟΑΝ, δεν μπόρεσε να αναπτύξει την απαραίτητη δομή και δύναμη, ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο σχεδιασμό της ανακύκλωσης, την εκπαίδευση και την ενημέρωση του πολίτη, αλλά και τον έλεγχο και παρακολούθηση της λειτουργίας των συστημάτων αυτών.

Με λίγα λόγια ο υφιστάμενος εδώ και δεκάξι χρόνια ν.2939, που μάλιστα εφαρμόστηκε καθυστερημένα και ελλιπώς, είναι για τα σημερινά δεδομένα αναχρονιστικός και έπρεπε να αλλάξει.

Οι στόχοι: Ο προτεινόμενος νόμος έρχεται να δώσει απαντήσεις σε προβλήματα και ανάγκες, στη σταδιακή επίτευξη νέων εθνικών στόχων και μείωση των αποβλήτων που καταλήγουν στην υγειονομική ταφή.

Ανακυκλώσιμα υλικά: Στόχος το 2020 η ανακύκλωση γυαλιού, χαρτιού, μετάλλου και πλαστικού να πάει στο 65%.

Δεύτερον, απόβλητα συσκευασίας: Ανακύκλωση επί του συνόλου 80,2%.

Στόχος είναι η ποιοτική αναβάθμιση της ανακύκλωσης με υποχρέωση χωριστής συλλογής σε τέσσερα τουλάχιστον ρεύματα και της συσκευασίας, με την καθιέρωση υποχρέωσης για διαλογή στην πηγή σε χώρους συνάθροισης κοινού και δημόσιων επιχειρήσεων, στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης A΄ Βαθμού ως κυττάρου της διαλογής στη πηγή με κίνητρα και αντικίνητρα. Οι δήμοι διαμορφώνουν πλέον τα τοπικά σχέδια διαχείρισης και για το σκοπό αυτό, όπως ξέρουμε, το Υπουργείο θα διαθέσει γύρω στα 10 εκατομμύρια ευρώ.

Τα κίνητρα και αντικίνητρα θεσπίζονται μέσω του κανονισμού τιμολόγησης για την επεξεργασία των σύμμεικτων απορριμμάτων από τους Περιφερειακούς Φορείς Διαχείρισης, ΦοΔΣΑ.

Περιλαμβάνεται η καθιέρωση σαφέστερου πλαισίου συμβάσεων των ΟΤΑ με τα συστήματα και πρόβλεψη για χρηματικό αντίτιμο για πρώτη φορά, σε παρέμβαση στη λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης, θέτοντας όρους που αποσκοπούν στη διαφάνεια και τις σωστές σχέσεις με τους παραγωγούς.

Επίσης, περιλαμβάνεται πρόβλεψη πλαφόν ετήσιου αποθεματικού για την αποφυγή συσσώρευσης πόρων, το 35% των ετήσιων εσόδων, στην πάταξη της εισφοροδιαφυγής των παραγωγών σε σχέση με το τέλος ανακύκλωσης, στη δημιουργία κινήτρων για τους πολίτες και τους δήμους να συμμετέχουν στην ανακύκλωση και να έχουν μια ανταπόδοση από αυτήν τη συμμετοχή, στην ενθάρρυνση πρωτοβουλιών στην ανακύκλωση από την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, στην εντατικοποίηση των ελέγχων και την ενίσχυση του κοινοτικού μηχανισμού, στην πρόβλεψη για Εθνικό Σύστημα Πληροφόρησης του κοινού, στην ενίσχυση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, ΕΟΑΝ, που έχει πολύ μεγάλη ευθύνη και ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία της ανακύκλωσης και ενίσχυσή του λοιπόν σε ανθρώπινο δυναμικό και οργανωτική διάρθρωση. Τέλος, την πρόβλεψη ειδικών μέτρων για την μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας σε εναρμόνιση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2015/720/ΕΕ.

Γίνεται υποχρεωτική η αναγραφή του τόπου και της ημερομηνίας παραγωγής και του αριθμού Εθνικού Μητρώου Παραγωγής ΕΜΠΑ. Προβλέπεται τέλος αποτροπής χρήσης για την πλαστική σακούλα, το οποίο εφαρμόζεται στο λιανεμπόριο, από 1/1/2018 τρία λεπτά ανά σακούλα, από 1/1/2019 επτά λεπτά ανά σακούλα. Προβλέπεται η δωρεάν διάθεση, προώθηση, επαναχρησιμοποίηση τσαντών και η υποχρεωτική τοποθέτησή τους κοντά στα ταμεία.

Το νομοσχέδιο που συζητάμε είναι μόνο η αρχή. Υπάρχουν πολλά να γίνουν και μετά την ψήφισή του, να εφαρμοστούν στην πράξη όλα τα προβλεπόμενα με τη γρήγορη έκδοση των εφαρμοστικών ΚΥΑ και τη διάθεση ή πρόληψη του προσωπικού στον ΕΟΑΝ. Πρέπει να προχωρήσει η πρόσληψη, η επανάχρηση, η ανακύκλωση και στους υπόλοιπους τομείς που προβλέπονται από τον ΕΣΔΑ. Ενδεικτικά αναφέρω την οργανική ανακύκλωση οικιακή, γειτονιάς και δημοτική και τη ρύθμιση των κανόνων που αφορούν στην αξιοποίηση και ανακύκλωση των μπάζων.

Με αυτά τα θεσμικά μέτρα, εάν υλοποιηθούν και με την ενημέρωση του πολίτη και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για την αειφορία, μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους του εθνικού σχεδιασμού, να εξοικονομήσουμε πόρους, να μειώσουμε την απόρριψη των απορριμμάτων στο περιβάλλον, να τονώσουμε τον κλάδο της ανακύκλωσης στην κοινωνική οικονομία και την απασχόληση.

Είναι ευχάριστο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι το νομοσχέδιο ψηφίζεται επί της αρχής και από την Αντιπολίτευση, εκτός του ΚΚΕ. Όλοι οι πολίτες, όλα τα κόμματα χρειάζεται να κάνουμε πράξη τις αλλαγές που αποτελούν πλέον κοινό τόπο στη δύση και στην ανατολή. Αν συνεργαστούμε, τουλάχιστον εκεί που όλοι συμφωνούμε, καλό θα κάνουμε στην πατρίδα, τους πολίτες, τα παιδιά μας και τον πλανήτη.

Ευχαριστώ πολύ.

Δεύτερη Ομιλία 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΗΜΑΡΑΣ: Κυρία και κύριοι συνάδελφοι, στην πρωτομιλία μου είπα ότι ο πλανήτης βρίσκεται σε μία ιστορική, αλλά κρίσιμη και επικίνδυνη καμπή. Και είναι δύο τα στοιχεία που τη χαρακτηρίζουν. Το ένα είναι ο υπερπληθυσμός και το άλλο είναι ο υπερκαταναλωτισμός.

Εάν δούμε τα διαγράμματα και στα δύο αυτά, είναι σαν να τρελαίνονται. Εκεί που πηγαίνουν σχεδόν οριζόντια, ο υπερπληθυσμός και ο υπερκαταναλωτισμός, συνδυαζόμενα και τα δύο δημιουργούν αυτό που όλοι ξέρουμε, εκτάσεις ολόκληρες δασών να κόβονται. Κάποια χρόνια στον Αμαζόνιο κόβονταν δάση όσο η έκταση της χώρας μας. Δεν ξέρω εάν συνεχίζεται αυτό, πιθανώς να έχει μειωθεί σε κάποιο βαθμό.

Επίσης, βλέπουμε εκτάσεις που μετατρέπονται από γόνιμες σε άγονες, τα νερά υποβαθμίζονται ως υδροφόροι ορίζοντες από τις αρδεύσεις και ένα σωρό άλλα στοιχεία που κάνουν το φαινόμενο επικίνδυνο.

Είναι δεδομένο ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε όπως ζούμε μέχρι τώρα. Πρέπει να κάνουμε ένα σωρό πράγματα και ένα από τα βασικά, το οποίο συζητάμε σήμερα, είναι το θέμα της ανακύκλωσης. 

Αυτό το νομοσχέδιο και αυτή η λογική της ανακύκλωσης είναι ένα λιθαράκι στο θέμα της κυκλικής οικονομίας και η κυκλική οικονομία είναι μία παράμετρος σε αυτό που λέμε βιώσιμη οικονομία, που θέλει και άλλα στοιχεία. Δεν φτάνει μόνο η κυκλική οικονομία.

Περίμενα, κύριοι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας, όπως είχε διαμορφωθεί και η εικόνα στις Επιτροπές ότι θα υποστηρίζατε αυτό το νομοσχέδιο. Μπορεί να διαφωνούμε σε κάποια άρθρα κ.λπ., αλλά το νομοσχέδιο είναι προφανώς σε καλή κατεύθυνση και αυτό φάνηκε και από τα άλλα κόμματα της Αντιπολίτευσης. Ενώ δηλώσατε στις Επιτροπές ότι θα το ψηφίζατε, έρχεστε σήμερα και λέτε ότι δεν το ψηφίζετε επί της αρχής.

Στο νομοσχέδιο τίποτα δεν άλλαξε στην ουσία. Η δική σας θέση, κύριοι της Νέας Δημοκρατίας, άλλαξε. Εγώ νομίζω ότι δύο ερμηνείες υπάρχουν γι’ αυτό:

Η μία ερμηνεία είναι να είναι μία κεντρική πολιτική επιλογή ότι, παρ’ όλο που σε πολλά πράγματα συμφωνούμε, πρέπει να διαφωνούμε έτσι για τη διαφωνία. Αυτό, όμως, δεν βοηθάει τη λογική και την ηθική του κοινοβουλευτισμού.

Η δεύτερη ερμηνεία είναι να πάμε στην άλλη θεωρία που είπα για τον Μπούχτσιν, ότι το σύστημα το συγκεκριμένο το καπιταλιστικό δεν μπορεί να είναι οικολογικό ή θα είναι οικολογικό όσο ο κροκόδειλος μπορεί να μάθει να τρώει χόρτα ή το λιοντάρι να συζεί με τα πρόβατα.

Δεν ξέρω ποια από τις δύο ερμηνείες ισχύει, αλλά θεωρώ αδικαιολόγητο το ότι αλλάξατε στάση και περίμενα στα ζητήματα που γενικά συμφωνούμε και να τα ψηφίζουμε και να τα υποστηρίζουμε στη συνέχεια. Θα είναι πολύ σημαντικό πλέον στα ζητήματα που είναι κοινής αποδοχής να μπορούμε να προχωράμε.

Αναγνωρίζω και τιμώ την έντιμη και λογική στάση των άλλων κομμάτων της Αντιπολίτευσης.

Επίσης, εκτιμώ, κατανοώ την άποψη του ΚΚΕ, παρ’ όλο που εμένα δεν με πείθει στο ότι μπορούμε να καταψηφίζουμε πράγματα τα οποία προφανώς στις σημερινές, στις δεδομένες συνθήκες ξέρουμε ότι βοηθάνε στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων, στην κυκλική οικονομία ή ακόμα και σε αυτό που λέμε «κοινωνική οικονομία», που τελικά δεν είναι «κοινωνική οικονομία» οι κλασικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Είναι συνεργασίες πολιτών με ειδικούς όρους που είναι σε άλλη, μία εναλλακτική λογική παραγωγής. Δεν είναι οι κλασικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις.