ΟΜΙΛΙΑ Γ.ΔΗΜΑΡΑ
Στο νομοσχέδιο
«ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Πρέπει να παραδεχτούμε κάποιες αλήθειες σε σχέση με το ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
Αλήθεια 1η
Οι νόμοι πολεοδομικοί, χωροταξικοί, κτηριοδομικοί, οικοδομικοί (ΓΟΚ) μέχρι σήμερα δεν οδήγησαν σε «ανθρώπινες» πόλεις ούτε προστάτευσαν το περιβάλλον.
Εκ του αποτελέσματος, κρίνοντες ως πολιτεία και πολιτικοί, αλλά και ως επιστήμονες μηχανικοί, αποτύχαμε.
Ειδικά ότι πολεοδομήθηκε μέχρι την εφαρμογή του νόμου Τρίτση το 1983, είναι παράδειγμα προς αποφυγή.
Με το νόμο Τρίτση καθιερώθηκε η εισφορά σε γή και σε χρήμα (με κοινωνικά κατά κάποιο τρόπο κριτήρια) για τη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων και υποδομών.
Το πρόβλημα πλέον μετά την εφαρμογή του νόμου Τρίτση (ν.1337/83) δεν έγκειται μόνο στη νομοθεσία αλλά στην κακή εφαρμογή ή μη εφαρμογή της νομοθεσίας.
Οι πολεοδομικές μελέτες, στις περισσότερες περιπτώσεις, μέχρι να φτάσουν στην ολοκλήρωση των «πράξεων εφαρμογής» ώστε να εφαρμόζονται, περνούσαν 10ετίες, ακόμη και 20ετίες.
Και οι ανάγκες για στέγαση σε συνδυασμό με τους χαλαρούς μηχανισμούς εποπτείας οδήγησαν τους μέν φτωχούς πολίτες να κτίζουν νύχτα αυθαίρετα, τα γνωστά «λαθραία», τους δε επιτήδειους να κτίζουν κέντρα διασκέδασης και επαγγελματικούς χώρους σε αιγιαλούς και παραλίες ή βίλες με άδειες «αναψυκτηρίου». Αναφέρομαι στην Β΄Ζώνη Υμηττού που προέβλεπε αναψυκτήρια.
Αλήθεια 2η
Στο σχεδιασμό και τον έλεγχο της οικοδόμησης πόλεων και οικισμών «διυλίζουμε των κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλο».
Δηλαδή εάν υπήρχε καταγγελία αυθαιρεσίας (από τον γείτονα συνήθως) διακόπτονταν η ανέγερση για παράβαση διάστασης 0,5 μέτρων ή για υπέρβαση ύψους 1.00 m, ενώ οργίαζαν τα αυθαίρετα, ολόκληρα κτήρια κυρίως εκτός σχεδίου αλλά και εντός σχεδίου.
Με τον ΓΟΚ του 1985 και διάφορες Υπουργικές Αποφάσεις αρχικά προβλέπονταν έλεγχος σε όλα τα ανεγειρόμενα κτήρια και σε τρία στάδια (αρχή – μέση – τέλος). Το μέτρο τούτο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Μετά, με υπουργική απόφαση θεσπίστηκε δειγματοληπτικός έλεγχος (10% ή 5%) των οικοδομών κατά την παραλαβή. Ούτε τούτο έγινε.
Τέλος, καταλήξαμε οι ηλεκτροδοτήσεις να γίνονται με δηλώσεις μηχανικών και ιδιωτών ότι οι οικοδομές κτίστηκαν εφαρμόζοντας την επίσημη μελέτη και τους νόμους.
Ο κανόνας ήταν ότι οι δηλώσεις του ν.105 ήταν ψευδείς δηλώσεις.
Οι ημιυπαίθριοι κλείνονταν, τα ημιυπόγεια γίνονταν ημιυπαίθριοι χώροι κλπ
Δηλαδή γενική ανομία εν γνώσει του κράτους (στις μεταβιβάσεις δέχονταν να φορολογούνται οι αυθαίρετα κλεισμένοι ημιυπαίθριοι χώροι).
Αλήθεια 3η
Το μεγαλύτερο κακό σε βάρος του περιβάλλοντος δομημένου και αδόμητου, γίνονταν και γίνεται με την εκτός σχεδίου δόμηση.
Πόλεις ολόκληρες, περιοχές εκτεταμένες κτίστηκαν χωρίς σχέδιο και «εν πολλοίς» νύχτα.
Το Ηράκλειο Κρήτης, η Λούτσα, η Λαυρεωτική και γενικά η Αττική αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Η εκτός σχεδίου δόμηση οδηγεί σε διασπορά της δόμησης με κόστος οικονομικό και περιβαλλοντικό γιατί απαιτούνται:
1.Δίκτυα δρόμων προσπέλασης: Σπατάλη τεράστιας επιφάνειας γής ανά κάτοικο που μετατρέπεται από καλλιεργήσιμη σε άσφαλτο.
2.Δίκτυα ΔΕΗ: Πολλαπλασιασμός του μήκους δικτύου που σημαίνει κόστος κατασκευής και τεράστια απώλεια ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη μεταφορά.
3.Δίκτυα νερού: οι διαρροές είναι ανάλογες του μήκους των αγωγών αλλά και το μήκος πολλαπλάσιο.
4.Αποκομιδή των σκουπιδιών με πολλαπλάσιο κόστος.
5.Αύξηση μετακινήσεων με ΙΧ, αφού δεν μπορεί σκόρπια μεμονωμένα κτήρια να εξυπηρετηθούν με συγκοινωνία.
6.Αποχέτευση: Αδύνατη η κατασκευή δικτύου με συνέπεια να έχουν απορροφητικούς βόθρους και ρύπανση υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.
Έχουμε λοιπόν:
-Σπατάλη εύφορης γής.
-Αισθητική κακοποίηση του τοπίου.
- Οικολογική – περιβαλλοντική υποβάθμιση.
-Εμπόδια σε οποιονδήποτε χωροταξικό σχεδιασμό, αφού οποιαδήποτε μονάδα απαιτείται, θα γειτνιάζει με κάποιες από τις σκόρπιες κατοικίες.
Γιατί ανέφερα όλα αυτά;
Για να τονίσω ποιο είναι το μεγάλο κακό και πώς θα το υπερβούμε.
Τώρα στην περίοδο της κρίσης η οικοδομική δραστηριότητα είναι κυρίως σε τουριστικές περιοχές (μικρά και μεγάλα ξενοδοχεία, βίλες που μισθώνονται κλπ). Ενώ μιλάμε για τις σχεδιασμένες περιοχές η ανοικοδόμηση γίνεται εκτός σχεδίου χωρίς κανόνες, χωρίς δρόμους, χωρίς κοινόχρηστους χώρους, χωρίς προσβάσεις σε παραλίες, χωρίς χώρους στάθμευσης, χωρίς δίκτυα αποχετεύσεων, χωρίς ρυθμό, χωρίς την αισθητική των συνόλων.
Δηλαδή δημιουργείται «χαοτική κατάσταση» με διαρκή υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Οι συνέπειες τώρα είναι κυρίως περιβαλλοντικές και λειτουργικές. Αύριο θα είναι οικονομικές και πολλαπλά καταστροφικές.
**Θα πάθουμε μεγαλύτερη ζημιά από αυτό που έπαθε η Ισπανία!
Θα έχουμε τουριστική κατάρρευση μετά την περιβαλλοντική.
Σύντομα πρέπει να βάλουμε τάξη στην εκτός σχεδίου δόμηση.
Μετά από αυτή την ανάλυση, ελπίζω να μην προχωρήσει η τροπολογία των συναδέλφων Ε.Καρακώστα και Α.Θεοπεφτάτου που ζητούν μεγαλύτερη διασπορά κτηρίων στην εκτός σχεδίου δόμηση.
Τα θέματα αυτά, όπως αυτό που βάζει η τροπολογία, μπορεί να εξυπηρετεί σήμερα κάποιους που θέλουν να εκμεταλλευτούν καλύτερα το αγρόκτημά τους αλλά με τη μεγαλύτερη διασπορά κτηρίων κινούμαστε σε λάθος κατεύθυνση.
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΔΟΜΗΣΗΣ (Μ.Σ.Δ.)
Με το νομοσχέδιο τούτο μπορούμε να βελτιώσουμε τις υπάρχουσες πόλεις ενεργοποιώντας το πολεοδομικό εργαλείο της Μ.Σ.Δ. (Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης).
Τι θα πετύχουμε;
1.Αύξηση κοινοχρήστων χώρων σε κάθε Δήμο.
2.Προστασία και έμμεση οικονομική βοήθεια για αποκατάσταση διατηρητέων κτηρίων.
**Εδώ έχουμε ένα ζήτημα το πώς θα κατανοήσουν οι δικαστές στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) τα πολεοδομικά ζητήματα και τα οφέλη από αυτό το εργαλείο.
Μη βλέπουμε το θέμα Μ.Σ.Δ. με φοβικά ταμπού!
Πώς θα το εφαρμόσουμε (το πολεδομικό εργαλείο Μ.Σ.Δ.) για τη διάσωση διατηρητέων ή την αύξηση κοινόχρηστων χώρων (π.χ. Δήμος Αθήνας), λόγω του ότι έχουμε μεγάλους Συντελεστές Δόμησης και πλήρως οικοδομημένες πόλεις;
Πού θα μεταφέρουμε το Σ.Δ.;
Αυτό θα γίνει μόνο όταν την ισορροπία και πυκνότητα την θεωρήσουμε σε ευρύτερες πολεοδομικές ενότητες. Ήτοι όμοροι Δήμοι ή όμορες Περιφερειακές Ενότητες.
Το θέμα λοιπόν είναι η Μ.Σ.Δ. να εφαρμοσθεί με κίνητρα στους Δήμους και με ευρύ πνεύμα ωφελιμότητας του κοινωνικού συνόλου.
Το κέντρο πόλης είναι κέντρο και για τα προάστια.
Δεν μπορούμε να τα δούμε σαν ξεχωριστές νησίδες.
Η Μεταφορά Σ.Δ. πρέπει για τις μεγάλες πόλεις (Αθήνα – Θεσσαλονίκη) να γίνεται και στις όμορες Περιφερειακές Ενότητες.
Τρία ειδικά σημεία
1ο Άρθρο 49. Μητρώο Μελετητών και Επιβλεπόντων Μηχανικών
*Οι πτυχιούχοι μηχανικοί των ΤΕΙ δεν είναι μέλη του ΤΕΕ αλλά της ΕΕΤΕΜ. Δεν είναι ορθό και δίκαιο να μην είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο. Δεν μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμά τους στα πλαίσια των επαγγελματικών δικαιωμάτων που έχουν.
*Πρέπει να διορθωθεί με νομοθετική βελτίωση.
2ο Άρθρο 103. Μείωση των παραβόλων νομιμοποίησης για τους φτωχούς πολίτες που έχουν εισόδημα μέχρι 200€/μήνα και στις άλλες κατηγορίες στο 20% του παραβόλου.
3ο Άρθρο 127. Η ΠΟΜΙΔΑ έκανε μια πρόταση για το άρθρο που επιτρέπει την αυτονόμηση από την κεντρική θέρμανση των πολυκατοικιών να υπάρχει συμμετοχή σε ένα ποσοστό 15% της δαπάνης πετρελαίου.
Δύο λόγοι:
1.Οι υπάρχοντες κανονισμοί προβλέπουν συμμετοχή
2.Η αυτονόμηση σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί πρόσχημα.